środa, 17 września 2014

Grzybobranie zgodne z prawem


Bardzo wiele osób o tym nie wie, że spacerując po lesie, zbierając grzyby możemy się narazić na mandat i to wcale niemały jeżeli nie będziemy przestrzegać pewnych zasad jak zachowywać się w lesie i jak zbierać grzyby. Zakazy i nakazy dotyczące tego, jak zachować się w lesie możemy znaleźć w XIX rozdziale Kodeksu Wykroczeń, a za złamanie przepisów określonych w Kodeksie możemy zostać ukarani mandatem przez straż leśną lub miejskich strażników. Straż miejska ma prawo do karania mandatem od 20 do 500 zł. Ale pamiętajmy o tym, że kodeks pozwala strażnikom nałożyć karę nawet do 5000 zł. która też zależy od naszego zachowania się w lesie i skali wyrządzonych szkód. Strażnicy leśni mogą karać nie tylko mandatami, ale także złożyć pozew w sądzie jako oskarżyciel publiczny. 

Karę w wysokości 5000 zł. można zapłacić gdy zostaniemy przyłapani na celowym niszczeniu ściółki leśnej wraz z grzybami lub grzybnią. To może się zdarzyć, gdy zdesperowani grzybiarze szukają ukrytych grzybów pod liśćmi czy gałęziami - niszcząc wszystko wokoło. Karę możemy dostać także wtedy, gdy niszczymy grzyby niejadalne lub gdy zbieramy okazy chronione, a jest ich bardzo dużo w Polsce, bo aż 52. Jeżeli celowo zbierzemy większą liczbę chronionych grzybów to grozi nam grzywna w wysokości 5000 zł. kara ograniczenia wolności do lat 2. Jeżeli wybieramy się samochodem na grzybobranie, to musimy go zostawić w przeznaczonym do tego miejscu. Nie wolno wjeżdżać do lasu pojazdem silnikowym, zaprzęgowym lub motorem bez zgody właściciela lasu. Za złamanie prawa i naruszenie tego zakazu grozi kara do 5000 zł. 


Zasady zbierania grzybów w krajach Unii Europejskiej


Austria

Grzyby zbieramy od czerwca do października w godzinach od 7 do 19. Jedna osoba może uzbierać maximum 2 kg grzybów. Nie wolno organizować zbiorowych grzybobrań, bo prawo tego zakazuje.

Belgia

Wszystko, co znajduje się w lesie jest chronione. Grzybobranie karane jest mandatem nawet do 600 euro.

Europa Środkowo-Wschodnia

Zbieranie grzybów jest całkowicie legalne za wyjątkiem gatunków chronionych, które mogą być w każdym kraju inne.

Francja

Na wejście do lasu trzeba mieć pozwolenie od leśnika, albo prywatnego właściciela lasu oraz uiścić opłatę. Zbierać grzyby można tylko na własny użytek i nie wolno ich sprzedawać.

Hiszpania

Można zbierać grzyby i stało się to w niektórych rejonach kraju bardzo popularnym zajęciem (z powodu kryzysu i bezrobocia). Za wstęp do lasu wprowadzono opłaty do 10 euro.

Holandia

Nie ma formalnego zakazu zbierania grzybów, ale wyniesienie z lasu czegokolwiek będzie traktowane jako dewastacja lasu i ukarana mandatem.

Irlandia

W Irlandii nie zbiera się grzybów, ale nie jest to zabronione.

Niemcy

Można uzbierać tylko 1 kg grzybów na osobę.

Skandynawia

Nie ma zwyczaju zbierania grzybów i nie jest to zabronione.

Wielka Brytania

Można uzbierać grzyby w ilości 1,5 kg na osobę. Jeżeli grzybiarze mają więcej grzybów i zostaną złapani - muszą zapłacić mandat za "nielicencjonowane zbieranie runa leśnego" -  czego przykładem jest ukarana mandatem rodzina z Polski - za uzbieranie pełnego wiadra i koszyka grzybów. Kara została nałożona według przepisu z roku 1878.

Włochy

Aby zbierać grzyby - trzeba wyrobić sobie licencję grzybiarza, której cena jest od 20 do 50 euro. Część regionów w tym kraju wprowadziła też obowiązek posiadania zaświadczenia o odbyciu kursu mikologicznego (znajomości gatunków grzybów). Jeżeli straż leśna przyłapie kogoś bez legitymacji - może go ukarać mandatem do kilkuset euro.

Polska - raj dla grzybiarzy!


Mimo przystąpienia Polski do Unii Europejskiej - w dalszym ciągu nasz kraj jest rajem dla grzybiarzy. Mamy najbardziej liberalne prawo w całej Unii. Tradycja zbierania grzybów i ich przetwarzania w Polsce jest niezwykle bogata i długa. Każdy grzyb ma swoją lokalną nazwę i dobrze wiedzieć jak ludność miejscowa te grzyby nazywa. Jako naród cenimy smak grzybów i jesteśmy w tej dobrej sytuacji, że tak niewiele jest lasów prywatnych, a w lasach państwowych można zbierać grzyby do woli, spacerować, relaksować się i Polacy chętnie korzystają z tej możliwości organizując wycieczki, wypady do lasu i grzybobrania. 

Badania GUS potwierdziły, że w przeciętnie urodzajnym roku zbieramy ok. 6 mln kg grzybów. Tak było np. w wyjątkowo urodzajnym 2006 r., ale musimy mieć świadomość, że dane te nie oddają całej prawdy. Badania GUS są prowadzone w punktach skupu runa leśnego i na tej podstawie są szacowane. Pamiętajmy jednak o tym, że ludzie grzyby zbierają całymi rodzinami i nikt tego nie zgłasza i nie liczy. 

W organizowanym już od 11 lat Wielkim Grzybobraniu w Długosiodle - odbywa się bardzo precyzyjne ważenie borowików, koźlaków, podgrzybków na specjalnie do tego przygotowanej wadze. Grzyby są też badane i weryfikowane pod względem jadalności. Zaproszeni na Grzybobranie goście co roku tworzą drużyny, które ruszają na poszukiwanie grzybów. Oczywiście, że najlepsza drużyna ogłaszana jest zwycięzcą, a dobrej zabawie towarzyszy wiele ekologicznych konkursów, prelekcje na temat grzybów jadalnych i trujących oraz wystawy. Rynkowa wartość uzbieranych grzybów w Polsce wynosi około 200-300 mln. zł.

Cenimy grzyby nie tylko ze względu na walory smakowe i zapachowe, ale także za to, że podnoszą smak potraw. Niestety wciąż jeszcze zdarza się wiele zatruć grzybami, bo zbierając grzyby nie rozróżniamy czasami ich gatunków, a małe grzyby jadalne i trujące nieraz trudno rozróżnić. Grzyby trzeba znać, wiedzę o nich ciągle weryfikować, bo inaczej możemy za to zapłacić utratą zdrowia własnego i naszych bliskich. Zatrucia grzybami mogą wywołać nieodwracalne zmiany w narządach wewnętrznych - szczególnie w wątrobie, śledzionie, nerkach i sercu, a mogą także prowadzić do utraty życia. Często jest bardzo trudno rozpoznać zatrucie grzybami, bo może ono wystąpić 2 tygodnie po zjedzeniu grzybów. Z reguły zatrucia takie charakteryzują się objawami ostrych nieżytów żołądkowo-jelitowych takich jak: bóle brzucha, wymioty, biegunka, rozstrojenie systemu nerwowego człowieka, podwyższona temperatura (ale nie jest to reguła, bo często nie występuje temperatura).   

Zasady zbierania grzybów 

  • Grzyby zbieramy do przewiewnych koszy lub łubianek. Wszelkiego rodzaju torby, siatki, worki plastikowe są nieodpowiednie, ponieważ grzyby łatwo się zaparzają, łamią i kruszą.
  • Nie zbieramy grzybów nieznanych lub zbyt młodych, które trudno rozpoznać!
  • Pewne gatunki grzybów nieznanych można oznaczyć za pomocą klucza.
  • Grzyby wykręcamy delikatnie (albo odcinamy nożykiem) z podłoża tak, aby nie uszkodzić grzybni, a po oczyszczeniu z piasku i reszty ściółki, układamy koszyku trzonami w dół.
  • Zaraz po powrocie do domu segregujemy grzyby według ich gatunków i tego do jakich potraw nam się przydać mają. 
  • Rozkładamy grzyby w suchym i przewiewnym miejscu, aby nie spleśniały i nie zaczęły się psuć.
  • W razie jakiejkolwiek wątpliwości czy grzyby są jadalne - zrezygnujmy z tych okazów co do których mamy jakiekolwiek wątpliwości. 
  • Sposób rozpoznawania grzybów po smaku, zabarwieniu trzona czy kapelusza, czy po zabarwieniu cebuli czy srebrnej łyżeczki zanurzonej do wywaru gotowanych grzybów - jest niewłaściwy, bo nie gwarantuje pewności.
  • Stare i robaczywe grzyby pozostawiamy na miejscu.
  • Nie wolno niszczyć grzybów niejadalnych i trujących, bo stanowią one pokarm dla innych zwierząt, są ozdobą lasów oraz przyczyniają się do tworzenia próchnicy.
  • Ginące gatunki grzybów należy ochraniać.
Wszelkie szukanie grzybów poprzez rozrywanie mchów, rozgrzebywanie ściółki czy próchnicy - jest grzybowym kłusownictwem niszczącym grzybnię i podlegającym karze grzywny. Podczas grzybobrania należy zachowywać się kulturalnie, nie wrzeszczeć, nie zaśmiecać lasu, nie zrywać bezmyślnie roślin, nie płoszyć zwierząt, nie rozpalać ognisk i nie palić tytoniu.

Prawo i zasady zachowania się w lasach państwowych


Lasy państwowe stanowią własność Skarbu Państwa i są udostępnione dla ludności. Jednakże istnieje prawo, które może ograniczać możliwość wejścia do lasów prywatnych i państwowych. Zarządcy lasów państwowych jak i właściciele prywatni mogą ustanowić okresowy lub stały zakaz wstępu do lasu. W przypadku lasów państwowych stałym zakazem wstępu objęte są m.in. lasy stanowiące uprawy leśne do 4 m wysokości, powierzchnie doświadczalne i drzewostany nasienne oraz ostoje zwierząt. Nadleśniczy może też wprowadzić okresowy zakaz wstępu do lasu stanowiącego własność Skarbu Państwa, w razie gdy wystąpiło zniszczenie albo znaczne uszkodzenie drzewostanów.

Cytowane powyżej rozporządzenie Ministra Zdrowia z 13 listopada 2008r  w § 2 wprowadza do stosowania załącznik numer 1 określający wykaz grzybów dopuszczonych do obrotu lub produkcji przetworów grzybowych oraz środków spożywczych zawierających w swoim składzie grzyby, oraz załącznik numer 2 stanowiący wykaz przetworów grzybowych dopuszczonych do obrotu na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.

Od ww. postanowień dopuszczono wyjątki. W § 7 ustawodawca stwierdza, iż na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dopuszcza się do obrotu grzyby uprawne i rosnące w warunkach naturalnych, świeże i suszone, oraz przetwory grzybowe niespełniające wymagań, o których mowa w ww. § 2, lub nieposiadające odpowiedniego atestu, jeżeli zostały zebrane lub przetworzone z przeznaczeniem do spożycia przez ludzi oraz   wprowadzone do obrotu lub przetworzone w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w Turcji, zgodnie z prawem tego państwa lub;  wprowadzone do obrotu lub przetworzone w państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), będącym stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, zgodnie z prawem tego państwa - jednakże pod warunkiem, że nie stanowią zagrożenia dla zdrowia lub życia człowieka.

W przypadku uzasadnionego podejrzenia, że grzyby lub przetwory grzybowe, o których mowa powyżej, mogą zagrażać życiu lub zdrowiu człowieka, właściwy organ urzędowej kontroli żywności żąda przedstawienia przez podmiot działający na rynku spożywczym informacji potwierdzających spełnianie równoważnych wymagań w zakresie jakości zdrowotnej, w tym dokumentów wydanych przez właściwe władze państwa pochodzenia.

W artykule 71 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006r o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz.U. z 2006r, Nr 71, poz. 1225) zapisano, iż Zakłady prowadzące działalność gospodarczą w zakresie skupu, przechowywania lub sprzedaży grzybów oraz produkcji przetworów grzybowych spełniają obowiązujące wymagania higieniczne oraz muszą zatrudniać klasyfikatorów grzybów lub grzyboznawców.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 13 listopada 2008r. w sprawie grzybów dopuszczonych do obrotu lub produkcji przetworów grzybowych oraz środków spożywczych zawierających grzyby oraz uprawnień klasyfikatora grzybów i grzyboznawcy (Dz.U. nr 218, poz. 1399) określa rodzaj prac, przy których powinny być zatrudniane osoby posiadające uprawnienia klasyfikatora grzybów lub grzyboznawcy. I tak podmioty działające na rynku spożywczym, prowadzące działalność w zakresie skupu grzybów rosnących w warunkach naturalnych, są obowiązane zatrudniać:
  1. grzyboznawcę lub klasyfikatora grzybów - w celu dokonywania oceny grzybów świeżych,
  2. grzyboznawcę - w celu dokonywania oceny grzybów suszonych, pozyskiwanych z grzybów rosnących w warunkach naturalnych.
Natomiast podmioty działające na rynku spożywczym i prowadzące działalność w zakresie przetwórstwa grzybów, są obowiązane zatrudniać grzyboznawcę.

Zgodnie z postanowieniami artykułu 42 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia (…). Dopuszczenie do obrotu grzybów świeżych rosnących w warunkach naturalnych potwierdzane jest atestem na grzyby świeże, wydanym przez klasyfikatora grzybów lub grzyboznawcę. Zaś dopuszczenie do obrotu grzybów suszonych pozyskiwanych z grzybów rosnących w warunkach naturalnych potwierdzane jest atestem na grzyby suszone, wydanym przez grzyboznawcę.

Ustawodawca w rozporządzeniu z dnia 13 listopada 2008r. w sprawie grzybów dopuszczonych do obrotu lub produkcji przetworów grzybowych oraz środków spożywczych zawierających grzyby oraz uprawnień klasyfikatora grzybów i grzyboznawcy(…) w § 5 określił, iż grzyby świeże, rosnące w warunkach naturalnych, oraz grzyby suszone, pozyskiwane z grzybów rosnących w warunkach naturalnych, mogą być oferowane konsumentowi finalnemu wyłącznie w placówkach handlowych lub na targowiskach, i pod warunkiem uzyskania atestu na grzyby świeże lub atestu na grzyby suszone.

Grzyby suszone pozyskiwane z grzybów rosnących w warunkach naturalnych, przeznaczone bezpośrednio dla konsumenta finalnego, są wprowadzane do obrotu w opakowaniu.

W celu zapewnienia bezpieczeństwa konsumenta zakłady żywienia zbiorowego mogą używać do przygotowywania potraw grzybów świeżych rosnących w warunkach naturalnych, oraz grzybów suszonych, pozyskiwanych z grzybów rosnących w warunkach naturalnych pod warunkiem, jeżeli grzyby te posiadają odpowiedni atest.

Wzory atestów zostały również określone w cytowanym powyżej rozporządzeniu ministra zdrowia i tak: w załączniku nr 3 – Atest na grzyby świeże, a w załączniku nr 4 - Atest na grzyby suszone.

Postanowieniem artykułu 43 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006r o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz.U. z 2006r, Nr 71, poz. 1225) uprawnienia klasyfikatora grzybów może uzyskać osoba, która:
  • jest pełnoletnia
  • ukończyła co najmniej gimnazjum oraz ukończyła kurs specjalistyczny dla kandydatów na klasyfikatorów grzybów
  • zdała egzamin przed komisją egzaminacyjną powołaną przez państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego
Uprawnienia grzyboznawcy może uzyskać osoba, która:
  • jest pełnoletnia
  • posiada co najmniej wykształcenie średnie
  • ukończyła kurs specjalistyczny dla kandydatów na grzyboznawców
  • zdała egzamin przed komisją egzaminacyjną powołaną przez państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego działającego z upoważnienia Głównego Inspektora Sanitarnego
Kursy specjalistyczne dla kandydatów na klasyfikatorów grzybów oraz grzyboznawców mogą być prowadzone przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej lub inne podmioty w zakresie prowadzonej przez nie działalności gospodarczej. Kursy kończą się egzaminem i wydaniem właściwego świadectwa. W przypadku egzaminu na klasyfikatora grzybów egzamin przeprowadza komisja powołana przez właściwego państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, natomiast komisję przeprowadzającą egzamin na grzyboznawcę powołuje Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Poznaniu.

Warunki i tryb uzyskiwania uprawnień klasyfikatora grzybów i grzyboznawcy, ramowe programu kursów specjalistycznych, a także inne kwestie związane z nadawaniem jak i pozbawieniem ww. uprawnień ujęto w rozporządzeniu z dnia 13 listopada 2008r. w sprawie grzybów dopuszczonych do obrotu lub produkcji przetworów grzybowych oraz środków spożywczych zawierających grzyby oraz uprawnień klasyfikatora grzybów i grzyboznawcy(…).

Podmioty działające na rynku spożywczym w zakresie przetwórstwa, skupu, przechowywania oraz sprzedaży  grzybów świeżych rosnących w warunkach naturalnych, oraz grzybów suszonych, pozyskiwanych z grzybów rosnących w warunkach naturalnych winny przestrzegać w zakładach wymagań higienicznych określonych w rozporządzeniu (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. Urz. UE L 139 z 30.04.2004, str. 1, Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 34, str. 319.).

Wszystkie osoby jak i podmioty gospodarcze zajmujące się wprowadzaniem do obrotu lub produkcją przetworów grzybowych, grzybów albo artykułów spożywczych zawierających grzyby obowiązane są do znajomości oraz przestrzegania zapisów prawa obowiązującego w tym zakresie.

Treść ww. aktu prawnego tłumaczonego na język polski dostępna jest na stronie internetowej Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej http://www1.uki.giv.pl/dte.nsf bądź Głównego Inspektoratu Sanitarnego www.gis.gov.pl 

Więcej informacji o grzybach i zatruciach grzybami znajdziesz tutaj:








© Wszelkie prawa do publikacji zastrzeżone przez: http://wege-przepisy.blogspot.com


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz